مشاوره تحصیلی چیست

مشاوره به معنای مشورت از متخصص(مشاور) و کسب اطلاعات برای شناخت و درک بهتر است و در زمینه های گوناگون در راستای بهبود کیفیت زندگی انجام می شود.

مشاور تحصیلی به معنی کمک کردن مشاورو برنامه ریزی برای دانش آموزان،دانشجویان،والدین و سازمانها می باشد مشاور تحصیلی خدماتی مشابه مشاورین مدرسه ارایه میکند اما غالبا به صورت مستقل یا در مراکز مشاوره فعالیت میکند در صورتی که مشاور مدرسه کارمند مدرسه است و در مدرسه فعالیت می کند دو سازمان اصلی حرفه ای برای مشاوران آموزشی در ایالات متحده عبارتند از انجمن مشاوران آموزش عالی و انجمن مشاوران مستقل آموزشی. انجمن مشاوران آموزش عالی یک انجمن حرفه ای است که منحصرا در زمینه پذیرش کالج تمرکز دارد، در حالی که اعضای انجمن مشاوران مستقل آموزشی به دانش آموزان در زمینه های پذیرش کالج، مدارس روزانه ، مدرسه شبانه روزی، دانش آموزان در معرض خطرات اجتماعی ، افراد ناتوان و معلول کمک می کنند .ضمنا هر دو انجمن با هم به دانشجویان آمریکایی و دانشجویان کشورهای دیگر که علاقمند به تحصیل در آمریکا هستند مشاوره می دهند. مشاوران آموزشی در انگلستان، کانادا، اروپا، آسیا و آمریکای جنوبی نیز به همین منوال هستند انجمن اصلی در انگلستان انجمن مشاوران آموزش (SEC) است. دیگر انجمن ها یا سازمان های حرفه ای انگلستان که مشاوران آموزشی معمولا به دنبال عضویت یا وابستگی هستند، شامل کودکان، مدارس و خانواده است. مشاوره تحصیلی در ایران قبل از انقلاب طرح های زیادی در زمینه بکارگیری علم مشاوره در آموزش و پرورش مطرح شد و سیمینار های زیادی برگزار گردید. تربیت مشاور در دانشگاه ها انجام شد و درس مشاوره در دوره راهنمایی جزء دروس اصلی در مدرسه قرار گرفت. بعد از انقلاب سیستم معلم مشاور اجرا شد و مراکز مشاوره حذف شد بعد از عدم کارایی مناسب ،طرح معلم پرورشی اجرا گردید ولی کماکان خلا مشاور تحصیلی حس میشد تا مجددا هسته مشاوره تحصیلی شروع به فعالیت کرد. اکنون در ایران مشاوره تحصیلی در دو بخش مدرسه وخارج از مدرسه انجام میشود . مدرسه چه دولتی باشد و چه غیر دولتی ،تحت نظارت آموزش و پرورش انجام می شود اما مشاوران مدارس دولتی توسط دانش آموزان و اولیا جدی گرفته نمی شوند و مدارس غیر دولتی نیزاز مشاوران تحصیلی مستقل و مورد اعتماد خود استفاده می نمایند. مشاوره تحصیلی در مدرسه صرفا برای افراد زیر ۲۰ سال تحت نظارت آموزش و پرورش ارایه می گردد بخشی از مشاوران که مستقل هستند و خارج از مدارس فعالیت می کنند در مراکز مشاوره و موسسات آموزشی مشغول به فعالیت هستند که در ارایه خدمات مشاوره تحصیلی محدودیت سنی ندارد و ازسنین قبل از ورود به مدرسه تا تحصیلات تکمیلی خدمات مشاوره ارایه می کنند. وظیفه اصلی مشاور تحصیلی ارایه راهکار های مناسب و کمک به متقاضی یا مراجع جهت تسریع و تسهیل در راستای رسیدن به هدف است همانطور که برای تسریع درمان یک عارضه به پزشک متخصص مراجعه می کنیم تا با روش صحیح و خطا و خود درمانی به سلامت خود اسیب های جبران ناپذیر وارد نکنیم ،مشاور نیز قرار است به ما کمک کند تا با روش صحیح و خطا اهداف و مسیر خود را انتخاب نکنیم و با اطلاعات و شناخت کافی ابتدا هدفمان را درست تشخیص دهیم و سپس برای نزدیک شدن و رسیدن به هدف بهترین راه را انتخاب کنیم. امروزه به دلیل استفاده از مشاوره های غیر علمی و غلط ،بسیاری از افراد از مسیری که انتخاب کرده اند پشیمان هستند ، تعداد کمی از این افراد امکان تغییر و اصلاح در اهداف یا مسیر را دارند و برخی افراد نیز به دلیل اقتضای سن،زمان و شرایطشان مجبور هستند به همان شرایط به زندگی خودادامه دهند دلیل بیکاری بسیاری از فارغ التحصیلان و همچنین کار در زمینه های غیر مرتبط با تحصیل ،عدم استفاده از مشاور متخصص است. معیار ها و فاکتور های غلطی که در انتخاب رشته درگذشته بوده دلیل دیگری بر وضع نابسامان کنونی است. دلیل دیگرشکست افراد این است که فکر میکنند خودشان بهتر میدانند که چکار کنند و نیازی به راهنمایی متخصص ندارند و یا بر اساس نظریات اطرافیان خود تصمیم گیری میکنند دلیل دیگری که باعث ناکامی افراد می شود این است که تصور میکنند اگر به چیزی علاقه دارند و یا دوست دارند باید بر همان اساس تصمیم گیری کنند. برای درک بهتر از شرایط بهتر است نگاهی به امارها بیندازیم و ببینیم فقط درطول یکسال چند نفر در دوره دوم متوسطه به دنبال تغییر رشته هستند،چند نفر در بدو ورود به دانشگاه تغییر رشته یا انصراف از تحصیل دارند،چند نفر در مقطع کاردانی به کارشناسی تغییر رشته می دهند،چند نفر در مقطع کارشناسی ارشد به دنبال تغییر رشته تحصیلی خود هستند،چند نفر در مقطع تحصیلی دکتری تغییر رشته می دهند ، چند نفر در مدت زمان تحصیل در مدرسه یا دانشگاه اخراج می شوند،چند نفر شغل مرتبط با تحصیلشان دارند، چند نفر هر سال در هر مقطع تحصیلی پشت کنکور میمانند و سردرگم هستند ،چند نفر کلا قید تحصیل را می زنند و در نهایت چند نفر از تصمیم گیری ها و مسیر خود و نتیجه ای که کسب کرده اند راضی هستند؟! توجه به این امار تاسف بار و مایوس کننده تر خواهد بود که بدانیم هر سال این مساله تکرار میشود و به این امار وحشتناک اضافه میشود. اما ما در جایگاه اصلاح سیستم آموزشی نیستیم و فایده ای هم ندارد که این مسایل را دلیل عدم موفقیت خود بدانیم،چون دلیل شما هر چند موجه هم باشد شرایط شما را تغییر نمی دهد اما چه کارکنیم؟ بهترین کاری که میتوان انجام داد این است که تک تک ما تلاش کنیم جزء این آمار ها نباشیم . بهتر است از شخصی که متخصص مشاوره،با تجربه و مورد اعتماد شماست کمک بگیرید همانطور که برای سلامت جسم خود به پزشک متخصص مراجعه میکنید ،همان طور که باید برای سلامت روح خود از روانشناس کمک بگیرید،برای انتخاب هدف و مسیر درست برای رسیدن به اهدافتان از متخصص مشاوره تحصیلی و شغلی کمک بگیرید تا مجبور نشوید تمام عمرتان را طوری زندگی کنید که دوست ندارید. همان طور که ورزش کردن فقط برای ورزشکاران حرفه ای و یا افرادی که ناتوانی حرکتی دارند نیست ،مشاوره و برنامه ریزی هم فقط برای افرادی که میخواهند قله های بزرگی را فتح کنند یا اختلالات یادگیری دارند نیست . در حقیقت در هر جایگاه و شرایطی که باشید برای قرار گرفتن در یک مسیر درست نیاز به هدایت و راهنمایی مشاوردارید. البته یک تجربه بد از یک مشاور غیر متخصص نباید شما را نا امید کند ، درایران اینکه بسیاری از مشاوران آموزشی تخصص و تجربه لازم را ندارند و هر کسی مشاوره می دهد شکی نیست اما شما میتوانید با جستجوی دقیق تر و توجه به معیار های درست برای خود بهترین مشاور را انتخاب کنید . در مقاله ای جداگانه راجع به فاکتور های انتخاب بهترین مشاور تحصیلی پرداخته ایم که میتوانید در این لینک مطالعه بفرمایید مشاوره و برنامه ریزی در همه مقاطع تحصیلی ،موضوعی بسیار مهم و کلیدی در موفقیت است. هیچ وقت برای مشاوره، اصلاح و تغییر دیر نیست اما بهترین زمان استفاده از مشاور تحصیلی قبل از شروع است،نه زمانی که وسط راه هستیم ،نه زمانی که به بنبست رسیده ایم ، نه بعد از سالها تحصیل و نه زمانی که فارغ التحصیل شده ایم و وارد اجتماع شده ایم و میبینیم تمام مسیر را اشتباه آماده ایم!