خواص شیر سویا|مشاوره تحصیلی شهداد

شیر سویا منبع خوبی برای پروتئین گیاهی است و همچنین دارای میزانی کلسیوم است. بر اساس بسیاری از تحقیقات پزشکی، ما برای سلامت بدن‌مان نیاز به هر دو این مواد یعنی کلسیوم و پروتئین داریم. گذشته از این دو ماده مهم شیر سویا دارای موادی مانند روی و آهن است که به قوی کردن سیستم ایمنی بدن کمک می‌کنند و حتی سرعت بهبود زخم را افزایش می‌دهند. منیزیوم موجود شیر سویا هم به کاهش میگرن و سردرد کمک می‌کند. البته باید به این موضوع اشاره کنیم که به طور معمول شیر گاو از شیر سویا کلسیم بیشتری دارد. علاوه بر این شیر گاو حاوی ویتامین‌های بیشتری از جمله ویتامین B12 و ویتامین D است. از سوی دیگر شیر سویا چربی‌های اشباع کمتری دارد و فاقد کلسترول است. بنابراین می‌تواند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) در بدن کمک کند. یکی از مهمترین خواص شیر سویا بدون لاکتوز بودن آن است. لاکتوز یک قند طبیعی موجود در شیر گاو است که بسیاری از کودکان و بزرگسالان توانایی هضم آن را ندارند و در اثر خوردن آن دچار اسهال، استفراغ، دل درد و تجمع گاز در دستگاه گوارش خواهند شد.عملیات بدون لاکتوز کردن شیر گاو را با افزودن موادی به ترکیبات آن انجام می‌دهند که باعث شکسته شدن اسید لاکتیک می شود. شیر سویا کاملا بدون لاکتوز است؛ درحالی که شیر گاو بدون لاکتوز ممکن است همچنان مقادیر اندکی لاکتوز در خود داشته باشد. به همین دلیل افرادی که به لاکتوز حساسیت دارند شیر سویا را جایگزینی عالی برای شیر گاو می‌دانند.

علاوه بر لاکتوز، شیر گاو نوعی پروتئین به نام کاسئین (Casein) دارد. این پروتئین خاص به عنوان یکی از عوامل مشکل‌ساز در تشدید علائم آلرژی در افراد مبتلا حساسیت شناخته می‌شود و می‌تواند باعث افزایش مخاط و اختلال در سیستم ایمنی بدن شود. به همین دلیل است که پزشکان برای کودکانی که هنگام سرماخوردگی دچار عفونت گوش یا برونشیت مزمن می‌شوند مصرف شیر را توصیه نمی‌کنند. همچنین به علت مشکلاتی که این پروتئین برای آن‌ها به وجود می‌آورد، به کودکانی که دارای آسم یا مشکلات سینوسی هستند نیز توصیه می‌شود از نوشیدن شیر پرهیز کنند. از آنجا که پروتئین یکی از مواد مورد نیاز کودکان برای رشد و عملکرد عضله‌هاست، شیر سویا می‌تواند به عنوان جایگزینی برای شیر گاو وارد صحنه شود.

فرآیند تولید

فرآیند تولید شیر سویا روش‌ های مختلفی دارد، اما روشی که در ایران از آن استفاده می ‌شود، به این شکل است که ابتدا دانه‌ های سویا را تمیز و مواد اضافه را جدا می‌ کنند. سپس آن را در آب خیس می‌ کنند و در اثر این خیساندن، برخی قندهای نامطلوب مانند رافینوز و استاکیوز که عوامل ایجاد‌کننده ی نفخ هستند، تا حدی از دانه خارج می ‌شوند. دانه خیس‌ شده، خرد می ‌شود و در اثر خرد شدن محصولی به نام اسلاری به دست می ‌آید.

در مرحله ی بعدی به اسلاری، بخار تزریق می‌ شود و دمای آن تا ۱۲۰ درجه سانتیگراد بالا می ‌رود. هدف از این فرآیند حرارتی، غیر فعال کردن مواد نامطلوب دانه سویا است. مواد نامطلوب، موادی هستند که باعث می ‌شوند پروتئین ‌های موجود در سویا جذب بدن نشوند.

پس از آن، مرحله بوگیری انجام می ‌شود؛ به این شکل که بخاری را که به اسلاری تزریق شده بود و دمای آن را به ۱۲۰ درجه سانتی ‌گراد رسانده شده، از آن جدا می‌ شود. با انجام این فرآیند، بوی لوبیایی سویا تا حد ممکن کم می شود.

آخرین مرحله نیز سانتریفیوژ کردن اسلاری است. در سانتریفیوژ، شیر یا عصاره سویا از پسماند یا فیبر آن که اصطلاحا به آن اُکارا می ‌گویند، جدا می ‌شود. این ماده همان ماده اولیه ‌ای است که از آن فرآورده ‌های شبه لبنی یا فرآورده‌ های شیری سویا تهیه می ‌شود که خواروبار جهانی(fao) نام سوی ‌میلک یا شیر سویا را بر آن نهاده است.

فواید شیرسویا

پروتئین سویا می‌تواند به پایین آوردن میزان کلسترول خون کمک کند

تحقیقات اخیر انستیتو ملی تغذیه و سلامت واقع در ژاپن، نشان داده است پروتئین سویا می‌تواند به پایین آوردن میزان کلسترول خون کمک کند. نتیجه پایین آمد کلسترول خون هم کاهش خطر بیماری‌های قلبی و عروقی است. افرادی که در حال حاضر دچار کلسترول بالا هستند هم می‌‌توانند با جایگزین کردن شیر سویا از مزایای آن بهره‌مند شوند.

شیر سویا در درمان پوکی استخوان در دراز مدت نقش مؤثری می ‌تواند داشته باشد

تحقیقات یک محقق ایرانی نشان می ‌دهد که شیر سویا در درمان پوکی استخوان در دراز مدت نقش مؤثری می ‌تواند داشته باشد.علیرضا احمدی، عضو انجمن ژنتیک ایران گفت: شیر سویا حاوی ترکیبات ایزوفلاوینی است که این ترکیبات می‌ توانند به عنوان هورمون‌ های جنسی عمل کنند. در حقیقت کمبود هورمون ‌های جنسی در یائسگی باعث مختل شدن جذب کلسیم شده و به دنبال آن پوکی استخوان ظاهر می ‌شوند. در بسیاری از کشورها از قبیل مالزی، ‌چین، ژاپن و کشورهای شرق آسیا مصرف شیر سویا را در برنامه غذایی دانش ‌آموزان ابتدایی قرار داده ‌اند که با بررسی‌ های انجام شده می ‌بینیم که میزان مبتلایان به پوکی استخوان در این کشورها بسیار کم است و این به علت برنامه تغذیه‌ ای مناسب آن ها است. پوکی استخوان یک بیماری خاموش است که در دراز مدت خود را نشان می ‌دهد و فرد هنگامی متوجه بیماری خود می ‌شود که نمی ‌تواند آن را درمان کند و دچار شکستگی ‌های شدیدی می ‌شوند که درمان و ترمیم آن در برخی موارد امکان ‌پذیر نیست. این تحقیقات در پژوهشگاه زنان دانشگاه الزهرا به اتمام رسیده و نتیجه آن روی انسان به‌ صورت کامل مشاهده شده است که ترکیبات شیر سویا توانسته این علائم را کنترل و درمان کند.

عوارض شیر سویا:

مهم‌ ترین مساله‌ای که سویا می‌ تواند ایجاد کند، حساسیت است. زیرا بعضی‌ ها به این مواد حساسیت دارند. بنابراین وقتی شیر سویا را برای اولین بار استفاده می‌ کنند، مانند افرادی که به بادمجان یا گوجه ‌فرنگی حساسیت دارند، دچار کهیرهای پوستی و گرفتگی صدا می ‌شوند.